NEUROFEEDBACK NEDİR?
Neurofeedback ya da EEG biofeedback (Sinirsel Geribildirim) terapisi, gerçek zamanlı olarak beyindeki elektriksel aktivasyonun görülmesi ve beyin dalgaları üzerinde farkındalık kazanarak koşullu öğrenme mekanizması temelinde beynin kalıcı olarak eğitilmesini ifade etmektedir. Beyindeki anormal dalga ritimlerini normal sınırlar içerisinde tutmak ya da halihazırda “normal” seyreden beyin aktivasyonu üzerinde kişilerin performansını arttırmayı hedefleyen bu terapi yaklaşımı, beden bütünlüğünü bozmaksızın, non-invazif şekilde uygulanmaktadır.
Farklı sıklık-hertz (Hz) ve güç örüntüsüne sahip, kişinin uyku ile uyanık olma seviyelerine göre değişen dört temel beyin (EEG) dalgası bulunmaktadır: Alfa, beta, teta ve delta.
Beta, kişinin artan dikkatini ve uyanıklığını temsil etmektedir. Hızlı ve küçük olan bu dalgalar, entelektüel aktiviteler ve odaklanmayla ilişkilidir. Kişinin uyanık olduğu ama gözünü kapatarak dinlenme haline geçtiği durumda ise beta dalgasına göre daha yavaş ve büyük olan alfa baskın hale gelir. Uyanıklık ve uyku arasındaki süreyi temsil eden teta, yavaş dalgalardan biridir ve hayal kurmaya benzer şekilde zihinsel bir boşluğu temsil eder. Diğer bir yavaş dalga olan delta ise en yavaş ve en yüksek beyin dalgası olup aktivitesi uyku sırasında artmaktadır.
Beyin dalgaları ile zihinsel sağlık arasında bir ilişki bulunmaktadır. Kişi kendini kaygılı ve gergin hissettiğinde hızlı beta dalgalarında artış gözlenir. Yapılan EEG incelemelerinde, madde kötüye kullanım bozukluğu olan kişilerin uzun süreli madde yoksunluğu yaşadığı dönemde de bu dalganın artış gösterdiğine rastlanmıştır. Bunların yanında yavaş dalgaların aşırı artışı da çeşitli klinik durumlarda gözlenebilmektedir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda teta aktivasyonu artarken beta ritminde azalma gözlenir. Kafa travması, felç, epilepsi ve öğrenme güçlüğünde de baskın yavaş dalgalardan söz etmek mümkündür. Çeşitli araştırma bulguları, geniş spektrum boyunca yer alan bu gibi durumlar üzerinde Neurofeedback terapisinin etkililiğini destekler niteliktedir. Bununla birlikte uygulamadan alınan verimin artması ve görece yan etkilerinden kaçınılması için dikkatli bir değerlendirme sürecinin ardından kişisel gereksinimlerin göz önüne alındığı bireye özgü bir program oluşturulmalıdır. Sertifika sahibi yetkin kişiler tarafından uygulanmayan ve bireyi ön planda tutmayan bir Neurofeedback yaklaşımının etkililiği tartışmalı olmakla birlikte risk potansiyeli taşıdığını da söylemekte fayda vardır.
Kaynakça :Hanmond, D. C. (n.d). What is Neurofeedback. Healing your Body. https://www.issigispan.com/services-neurofeedback
www.freepik.com
Hazırlayan: Psikoloji Öğrencisi Özge İlhan
