DİKKAT DAĞINIKLIĞI İLE DİKKAT EKSİKLİĞİ AYNI ŞEY MİDİR?
Dikkat dağınıklığı ile dikkat eksikliği gündelik dilde sıkça birbirlerinin yerine kullanılıyor olsalar da aslında bu iki kavram aynı anlama gelmemektedir. Nitekim ilgili semptomları yaşayan kişiler için izlenecek yolun belirlenmesinde bu iki kavram arasındaki ayrımı bilmek önemlidir.
Dikkat dağınıklığı, dikkati sürdürmede yaşanan güçlüğü tanımlamaktadır. Dikkat dağınıklığı yaşayan kişinin dikkati bir görev üzerindeyken kolayca başka nesnelere veya düşüncelere kayabilmektedir. Bu nedenle kişi görevde kalmakta ve dikkatini göreve vermekte sorun yaşar. Çoğu kişi zaman zaman dikkat dağınıklığı yaşayabilmektedir. Uykusuzluk, yorgunluk, düşük motivasyon veya görevin sıkıcı olması gibi faktörler dikkatin sürdürülmesini zorlaştırabilir. Çoğu zaman ilaç kullanımına gerek kalmadan dikkati arttıracak bazı egzersizler ve önerilerle bu durum iyileştirilebilmektedir. Ancak dikkat eksikliğinde durum böyle değildir. Dikkat eksikliği için en etkili yaklaşım medikal tedavi ve yanı sıra uygulanan psikososyal desteklerdir.
Dikkat dağınıklığı, dikkat eksikliği bozukluğunun en belirgin özelliklerindendir. Buna ek olarak dikkat eksikliği bozukluğunda, sıradan dikkat dağınıklığının aksine kronik bir odaklanma zorluğu görülür ve bu durum kişinin günlük işlerini devam ettirmesini engelleyecek şiddettedir. Dikkat eksikliği, kişinin okuldaki veya işteki başarısını ve sosyal ilişkilerini ciddi düzeyde olumsuz yönde etkilemektedir.
Dikkat eksikliği olan kişi en az 6 ay boyunca kendisine verilen yönergeleri takip etmekte, ayrıntılara odaklanmakta, organize olmakta zorlanır, zihinsel çaba gerektiren işlerden kaçınır ve sık sık dikkatsizliğe bağlı hatalar yapar. Bazen bu duruma hiperaktivite ve dürtüsellik semptomları da eşlik edebilmektedir (American Psychiatric Association, 2013). Dikkat eksikliği bozukluğu olmayan kişiler dikkatlerinin dağıldığını fark ettiklerinde çoğu zaman yeniden odaklanmaya çalışabilirler. Ancak dikkat eksikliğine sahip kişiler için durum böyle değildir (Pugle, 2022). Dikkat eksikliği belirtileri genelde erken çocukluk döneminde ortaya çıksa da ilerleyen yaşlarda da gelişebilmektedir.
- Neurofeedback terapisi ile hem dikkat eksikliği hem de dikkat dağınıklığı semptomlarının iyileştirilmesine yönelik çalışılmaktadır.
Hazırlayan: Psikoloji Öğrencisi Özge İlhan
Kaynakça:
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5. baskı).
Pugle, M. (2022, Mart 11). Are you simply easily distracted or do you have ADHD? Everyday Health. https://www.everydayhealth.com/adhd/are-you-simply-easily-distracted-or-do-you-have-adhd/#:~:text=Bottom%20line%3A%20General%20distractibility%20doesn,school%2C%20or%20maintain%20personal%20relationships.
Görsel: <a href=’https://www.freepik.com/vectors/anxiety’>Anxiety vector created by storyset – www.freepik.com</a>
