Bipolar bozuklukların (iki uçlu bozukluk) genel özelliği hem depresif hem de manik belirtilerin birlikte ortaya çıkmasıdır. Genetik faktörler bu bozukluk için yatkınlığı belirlemede önemli bir risk faktörüdür. Genellikle yirmili yaşlarda görülmeye başlar ve kronik olarak devam eder. Manik belirtilerin şiddeti ve süresi bipolar bozuklukların kategorisini belirler (Tuna & Öncül-Demir, 2020).
Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM-5)’e göre Manik belirtiler şunlardır:
- Artmış özgüven ve büyüklenmecilik
- Aşırı coşkulu ve taşkın duygudurumu
- Azalan uyku ihtiyacı
- Konuşmada artış ve düşüncelerde uçuşma
- Dikkat dağınıklığı
- Olumsuz sonuçlanacak aktivitelerde bulunma girişimleri (aşırı para harcama, riskli cinsel davranış vs.
Hipomanik dönem manik dönemin daha hafif seyreden formudur. Manik dönem kişilerin günlük yaşam işlevselliği üzerinde bozucu etkilere sahipken hipomanik dönemde çok ağır belirtiler görülmez (Tuna & Öncül-Demir, 2020).
Bipolar bozukluklarda depresif ve manik dönemler arasında geçişler olur. Ancak bu geçişler günden güne değişecek kadar hızlı değildir. Son 12 ay içerisinde en dört duygudurum geçişini içeren tipler içi “hızlı döngü gösteren” belirteci kullanılır (Tuna & Öncül-Demir, 2020).
Bipolar Bozukluk Sınıflamaları:
Bipolar 1: Eski adı manik-depresif bozukluktur. En az bir kez tam olarak manik dönem geçirilmesi gerekir.
Bipolar 2: En az bir depresif dönem ve bir hipomani geçirilmiş olması gerekir. Depresif dönemde çökkün duygudurum, bitkinlik, ilgide belirgin azalma ve zevk alamama gibi belirtiler görülebilmektedir.
Siklotimik bozukluk: Diğer bipolar bozukluklara göre daha kronik olsa da daha az şiddetlidir. Kişinin az iki yıl boyunca hipomanik ve depresif dönemler yaşamış olması gerekir
30 Mart Dünya Bipolar Günü, kendisinde de bipolar bozukluğu olduğu düşünülen ünlü ressam Vincent van Gogh’un doğum gününde kutlanmaktadır. “Loving Vincent” isimli animasyon filminde, ressam Vincent van Gogh’un yaşamı ve ölümü sorgulanmaktadır.
Bipolar Bozuklukları Konu Alan Bazı Dizi ve Filmler:
- Modern love/ Take Me As I Am, Whoever I Am (2019)-John Carney
- Spinning Out(2020)-Samantha Stratton
- Umut Işığım(2012) – David O. Russell
- Senin İçin çıldırıyorum(2021)-Dani de la Orden
- Distorted(2018)-Rob W. King
- Ateşle Oynayanlar(2015)-Paul Dalio
- Filth (2013)-Jon S. Baird
Hazırlayan: Psikoloji Bölümü Öğrencisi Özge İlhan
Kaynakça
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5. baskı).
Gürcan-Yıldırım, D. (2020). Duygudurum bozuklukları. E. Tuna & Ö. Öncül-Demir (Ed.), DSM-5’e göre anormal psikoloji (ss. 101-138) içinde. Nobel Akademik Yayıncılık.
Görsel:<a href=’https://www.freepik.com/photos/paper-collage’>Paper collage photo created by rawpixel.com – www.freepik.com</a>
